Dünya Böbrek Günü, 2006 yılından beri her yıl mart ayının ikinci farkındalık yaratmayı amaçlayan küresel bir kampanya olan Dünya Perşembe gününde kutlanan ve böbreklerin önemi konusunda Böbrek Günü,her yıl yeni bir ana tema belirlenerek kutlanıyor . Bu yıl Dünya Böbrek Gününün teması afetlere hazır olunması ve herkese sağlık hizmetlerinin ulaştırılabilmesi amacıyla “Herkes İçin Böbrek Sağlığı” olarak belirlendi.
Doç.Dr.Zelal Adıbelli yaptığı açıklamada kronik böbrek hastalığının tüm dünyada salgın halini almış önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu belirtti. Adıbelli: “Böbrek hastalığı erken saptanırsa sıklıkla önlenebilir veya ilerlemesi geciktirilebilir. Ancak hastalığın farkındalığının düşük olması, erken dönemde tespit edilmesine imkân vermemektedir. Bireylerin hastalığının farkında olmaması nedeni ile son dönem böbrek yetmezliği gelişmekte ve yaşam kalitesi bozulmaktadır”
Kronik böbrek hastalığının (KBH) böbreklerin olması gerektiği gibi çalışmadığı ilerleyici kaybı ile seyreden aylar ve yıllarca süren bir hastalık olduğunu, dünyada her 10 kişiden birinin kronik böbrek rahatsızlığı çektiğini belirten Adıbelli sözlerine şu şekilde devam etti: “Genellikle yaşlanmayla ilişkilendirilen yaygın bir durum. Herkesi etkileyebilir, ancak Afrika veya Güney Asya kökenli insanlarda daha yaygındır. KBH zamanla kötüleşebilir ve sonunda böbrekler tamamen çalışmayı bırakabilir, ancak bu nadir görülür. KBH'li birçok insan bu durumla uzun yaşayabilir.”
PEKİ KBH’IN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Adıbelli’nin yaptığı açıklamada KBH’nın ilk evrelerde belirtisinin olmadığı ileriki aşamalarda kendini belli ettiği ifade edildi
Erken evrelerde genellikle hiçbir belirtisi yoktur. Ancak başka bir nedenle yapılan kan veya idrar testi sonuçlarının böbreklerinizle ilgili olası bir sorunu göstermesi durumunda teşhis konulabilir.
Daha ileri bir aşamada, yorgunluk, şişmiş ayak bilekleri, ayaklar veya eller, nefes darlığı, halsizlik, idrarda kan görülmesi gibi semptomlar görülebilir.
NEDEN KBH OLUNUR?
KBH’nın oluş sebepleri de yazıda şu şekilde sıralandı :
Kronik böbrek hastalığına genellikle böbrekleri zorlayan diğer koşullar ve farklı sorunların yarattığı birliktelikler neden olur. Örneğin;
Yüksek tansiyon – zamanla böbreklerdeki küçük kan damarlarını zorlayabilir ve böbreklerin düzgün çalışmasını engelleyebilir.
Diyabet – kanınızdaki çok fazla glikoz böbreklerdeki küçük filtrelere zarar verebilir
Yüksek kolesterol - bu, böbreklerinizi besleyen kan damarlarında yağ birikintilerinin birikmesine neden olabilir ve bu da böbreklerin düzgün çalışmasını zorlaştırabilir.
Böbrek enfeksiyonları (Glomerülonefrit - böbrek iltihabı nedeniyle)
Polikistik böbrek hastalığı - böbreklerde kist adı verilen büyümelerin geliştiği kalıtsal bir durum
İdrar akışındaki tıkanıklıklar - örneğin, böbrek taşlarından veya genişlemiş prostattan kaynaklı idrarın geriye böbreklere baskı yapması,
Belirli ilaçların uzun süreli, düzenli kullanımı - örneğin lityum ve bazı ağrı kesici ilaçlar.
KBH TANISINDA KULLANILAN TESTLER NELERDİR?
Yazıda kan ve idrar testleri ile hastalığın teşhis edilebileceğini ve hastalık evrelerini rahatlıkla anlaşılabileceğine de değinildi.
KBH, kan ve idrar testleri kullanılarak teşhis edilebilir. Bu testler, kanınızda ve idrarınızda böbreklerinizin düzgün çalışmadığına dair işaretler olan belirli maddelerin yüksek seviyelerini arar.
Böbrek hastalığı geliştirme riskiniz yüksekse (örneğin, yüksek tansiyon veya diyabet gibi bilinen bir risk faktörünüz varsa), erken bir aşamada KBH'yi saptamak ve kontrol etmek için düzenli testler yaptırmanız önerilir.
Kan ve idrar testlerinizin sonuçları, böbrek hastalığınızın evresini söylemek için kullanılabilir. Böbrek hastalığı 5 evreye ayrılır. Evre arttıkça böbreklerinizdeki hasarın daha şiddetli olduğu ve daha ciddi KBH'nı gösterir.
KBH TEDAVİ EDİLİR Mİ?
Hastalığın kesin bir tedavisi olmadığının, tedavi sürecinin amacının ise semptomları hafifletmek olduğu belirtildi.
KBH'nın düzelmesini sağlayacak bir tedavi yoktur, ancak tedavi semptomları hafifletmeye ve kötüleşmesini durdurmaya yardımcı olabilir.
Ana tedaviler şunlardır:
Mümkün olduğunca sağlıklı kalmanıza yardımcı olacak yaşam tarzı değişiklikleri (egzersiz, kilo verme, tuzsuz diyet, sigara bırakma gibi)
Diyabet, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi ilgili sorunları kontrol etmek için ilaç tedavilerinin uygulanması faydalıdır.
Bu tedavilerin yetersiz olduğu ileri evre KBH hastalarında diyaliz tedavisi (hemodiyaliz veya periton diyalizi) ve uygun hastalarda böbrek nakli uygulanmaktadır.
Ayrıca, durumunuzu takip etmek için düzenli kontroller yaptırmanız gerekir.
PEKİ BÖBREK HASTALIĞI GELİŞME RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN NELER YAPMALIYIZ?
Böbrek sağlığının korunması için reçetesiz ilaç kullanımına, sigara ve alkol tüketimine dikkat edilmesi gerektiği de belirtildi.
Aspirin, reçetesiz ağrı kesiciler kullanırken, paketin üzerindeki talimatları izleyin. Uzun süre çok fazla ağrı kesici almak böbrek hasarına yol açabilir.
Sağlıklı kilonuzu koruyun. Sağlıklı bir kilodaysanız, haftanın 5 günü fiziksel olarak aktif olarak bunu koruyun. Kilo vermeniz gerekiyorsa, sağlıklı kilo vermek için doktorunuzla konuşun.
Sigara içmeyin. Sigara içmek böbreklerinize zarar verebilir ve mevcut böbrek hasarını daha da kötüleştirebilir. Destek grupları, danışmanlık ve ilaçlar bu konuda yardımcı olabilir.
Böbrek hastalığı riskinizi artıran hastalıklarınız veya durumlarınız varsa, bunları kontrol altına almak için doktorunuzun önerilerine ve uyguladığı tedaviye uymanız önemlidir.
