EÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi ve İklim Uzmanı Prof. Dr. Ecmel Erlat ile doktora öğrencisi Hakan Güler tarafından Türkiye'de sıcaklıklara ilişkin çalışma yapıldı.
Çalışmada 1950-2022 dönemi için Türkiye'de ortalama hava sıcaklıklarında gözlenen değişim ve eğilimler yıllık ve mevsimlik olarak incelendi.
Araştırmada, Avrupa Orta Vadeli Hava Tahmin Merkezi tarafından üretilen ERA5-Land veri setindeki Türkiye'ye ilişkin 8 bin 53 veriden yararlanıldı.
Araştırma, yapılan çok sayıdaki çalışmanın sonuçları ile uyumlu olarak Türkiye'nin dünyada en hızlı ısınan ülkelerinden biri olduğunu ortaya koydu.
Araştırmaya ilişkin makale, "Türkiye'de 1950-2022 Döneminde Ortalama Hava Sıcaklıklarında Gözlenen Değişim ve Eğilimler" başlığıyla DergiPark'ta yayımlandı.
- "Dünya 0,18, Türkiye 0,52 santigrat derece ısındı"
Araştırmaya göre, 1950-2022 dönemde sıcaklıklar, Türkiye'de her 10 yıl için 0,20 santigrat derece olmak üzere yaklaşık 1,5 santigrat derece artış gösterdi.
Ortalama hava sıcaklıklarının küresel ölçekte her 10 yılda 0,18 santigrat derece arttığı 1980-2020 yılları arasındaki 40 yıllık dönemde, Türkiye'de hava sıcaklıklarının 0,52 santigrat derece arttığı tespit edildi.
- En sıcak yıllar
Çalışmaya göre, Türkiye'de ortalama hava sıcaklıklarında gözlenen artış eğiliminin özellikle 1994 yılından sonra hız kazandı.
Türkiye'de, 1950-2022 yılları arasında ölçülen en yüksek yıllık ortalama sıcaklıklar, 2011 yılı hariç, 2005 yılından sonraki döneme ait olduğu görüldü.
Bu dönemde yıllık ortalama sıcaklıklarda en yüksek değerler sırasıyla 2010, 2018 ve 2020 yıllarında gözlendi.
Yaz mevsimindeki ortalama hava sıcaklıklarının 1998 yılından itibaren kuvvetli artış eğilimi gösterdiği görülen çalışmada, ilkbaharda en yüksek mevsimlik ortalamaların 2000 yılından sonra, sonbaharda ise 2007 sonrası sıcaklıklarda belirgin bir artış gösterdiği ortaya çıktı.
Mevsimlik ortalamalar itibarı ile Türkiye'de ortalama hava sıcaklıklarındaki en kuvvetli artış eğiliminin yaz mevsimine ait olduğu saptandı. Yaz mevsiminde 1950 yılına göre günümüzde ortalama sıcaklıkların yaklaşık 1,7 derece daha yüksek olduğu görüldü.
- "Fosil yakıtların kullanımından vazgeçilmeli"
Hakan Güler, çalışmayı yaklaşık 4 ayda tamamladıklarını ifade etti.
Sıcak hava dalgasının sıklığı, süresi ve alanı artarken aynı zamanda zamanlamasının da değişmeye başladığını belirten Güler, "Sürelerinin sıklığının yanında alanının genişlemesi oldukça önemli ancak Türkiye'de ortalama hava sıcaklığında gözlenen kuvvetli eğilimleri durdurmak için insan kaynaklı iklim değişikliğinin temel nedeni olan fosil yakıtların kullanımından tamamen vazgeçilmelidir." dedi.
AA