Dünyanın en aktif fay hatlarının üzerinde bulunan Türkiye, farklı büyüklüklerde depremlere maruz kalmaktadır sözlerini kullanan Jeoloji Mühendisi Dr. Onur Özbay . Basit önlemlerle ortadan kalkacak bu riskleri tanımladı;
Depremlerde 2 unsurdan dolayı zarar görmekteyiz diyen Özbay riskleri su şekilde sıraladı;
1. Yapısal Unsurlar; bir yapının veya yapı elemanının kullanımı sırasında standart veya tanımlanmış özelliklerini herhangi bir nedenden ötürü kısmen yitirmesi olarak tanımlanabilir.
2. Yapısal olmayan unsurlardır; Yapısal olmayan elemanlar, bir binanın taşıyıcı sistemi haricindeki bütün kısımları ve binanın içindeki unsurlardır. Diğer bir deyişle, kolon, kiriş, taşıyıcı duvar, çatı ve temel haricindeki tüm elemanlardır.
Yapısal olmayan bazı elemanlar sarsıntı sırasında ölümlere, yaralanmalara ya da maddi kayıplara yol açabileceğinin Altını çizen Özbay" Zarar görebilir ya da insanlar için tehlike yaratabilirler. Bu zarar görme ya da tehlike olasılığına "yapısal olmayan risk" adı verilmektedir. Yapısal olmayan hasarlar, önlenmesi mümkün olan çok sayıda yaralanma ve ölümlere sebep olmaktadırlar. Bu hasarlar aynı zamanda, kurtarma ve yardım operasyonlarına engel oluşturmaktadırlar, büyük maddi kayıplara yol açar ve depremin ardından hayata devam etmeyi zorlaştırırlar. "dedi.
Yapılan bir araştırmaya göre 1999 İzmit depremindeki yaralanmaların yüzde 50’si, ölümlerin yüzde 3’ü yapısal olmayan elemanlardan kaynaklandığı belirten Özbay;"Yani bizler sadece evimizdeki dolapları,v itrini, elektronik cihazları vb. sabitleyerek deprem sonrası yaralanmaların yüzde 50’sini ve ölümlerin yüzde 3’nü azaltabiliriz. Ayrıca basit tedbirlerin alınması sonucu hayatta kalanların yaşadıkları maddi kayıpların yüzde 30’unu engelleyebiliriz. " ifadelerini kullandı.
Deprem sonrasında yapısal olmayan elemanlardan kaynaklanan riskleri Özbay şöyle sıraladı;
• Maddi kayıp
• Yaralanma
• Ölüm
• İş ve hizmet kaybı
• Psikolojik sorunlar
Olası bir deprem sırasında bulunduğunuz yer neresi olursa olsun, bulunduğunuz yapı depreme ne kadar dayanıklı olursa olsun kaçınılmaz olan gerçek yapısal olmayan risklerle karşılaşabileneceğinin altını çizen Özbay; "Bu nedenle yaşam alanlarınızın depreme karşı hazırlanması çok önemlidir. Öncelikle evlerinizin depremlere karşı hazırlanması aşamasında yapısal olmayan risklerin azaltılması çalışması için aşağıdaki resim üzerinde örnek bir uygulama ile adım adım risk azaltma çalışması gerçekleştireceğiz. " diyerek önlemleri şu şekilde sıraladı;
*Raf üzerinde bulunan eşyalar bulundukları yere sabitlenmeli ya da olası bir sarsıntıda düşmeyecek daha güvenli bir yere alınmalıdır.
* Raf üzerinde bulunan kitapların çıta veya şerit ile düşmeleri engellenmelidir.
* Televizyon üzerinde bulunduğu üniteye uygun sabitleme aparatları ile sabitlenmelidir.
* Televizyon ünitesi bulunduğu duvara ve zemine uygun sabitleme aparatı ile sabitlenmelidir.
* Raf üzerinde bulunan kitapların çıta veya şerit ile düşmeleri engellenmeli, vazo ise bulunduğu yere sabitlenmeli ya da düşmeyecek daha güvenli bir yere alınmalıdır.
* Tablonun olası bir sarsıntıda düşmemesi için duvara kanca vida ile asılmalıdır.
* Saksılar ve akvaryum bulundukları yere sabitlenmeli ya da olası bir sarsıntıda düşmeyecek daha güvenli bir yere alınmalıdır.
* Akvaryum ve saksıların üzerinde durduğu mobilya bulunduğu duvara ve zemine uygun sabitleme aparatı ile sabitlenmelidir. Ayrıca bu mobilyanın olası bir sarsıntıda çekmecelerinin açılmasını engellemek için çekmecelere durdurma aparatı takılmalıdır.
