Türkiye, 10 gün sonra, 5 yıl boyunca görev yapacak cumhurbaşkanı ile yeni parlamento üyelerini seçecek.
Seçimde, pusuladaki sıralamaya göre, Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan cumhurbaşkanı adayı olarak yarışacak. Milletvekili Genel Seçimine ise 24 siyasi parti ile Türkiye genelinde 151 bağımsız milletvekili adayı girecek.
Türkiye genelinde 973 ilçe, 1094 ilçe seçim kurulunda, 191 bin 884 sandık kurulacak. Yurt içi ve dışında toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmen oy kullanacak.
Yurt içinde 4 milyon 904 bin 672 seçmen ilk kez oy verecek. Cezaevinde tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen sayısı ise 53 bin 172.
Seçimler, 6 Şubat'ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremler nedeniyle yeni önlemler altında yürütülecek.
Depremlerden etkilenen illerden taşınan seçmenler, adres kayıtlarını aldırdıkları yerlerde oylarını kullanacak, oylar o seçim çevresi için sayılacak.
Deprem bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmen diğer illere kayıtlarını aldırdı. Depremden etkilenen illerde seçimin sağlıklı yapılabilmesi için Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından yürütülen çalışmalar tamamlandı, buradaki seçmenlerin güvenli şekilde oy kullanması için konteyner alanlar oluşturuldu.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, seçimin merak edilen soruları ve yanıtları şöyle:
1- Türkiye genelinde oy verme saatleri nedir?
Tüm yurtta oy verme saatleri 08.00-17.00 olarak uygulanacak. Oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu başkanı seçmenleri saydıktan ve kimliklerini aldıktan sonra sırayla oylarını kullanmalarına izin verecek. Saat 17.00'den sonra gelen seçmen oy kullanamayacak.
2- Nüfus cüzdanı bulunmayan seçmen oy kullanabilecek mi?
Sandık başına gelen seçmen, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi, "kimliğini tereddütsüz ortaya koyan" resimli, resmi nitelikteki belgelerden birini başkana verecek ve seçmen sıra numarasını söyleyecek. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamayacak.
3- Oy verirken seçmen bilgi kağıdı bulunması şart mı?
Seçmenin nerede oy kullanacağını gösteren seçmen bilgi kağıdının getirilmesi zorunlu değil. Seçmen bilgi kağıdı gelmeyenler, nerede, hangi sandıkta oy kullanacağını YSK'nın internet sitesinden de öğrenip oyunu kullanabilecek.
4- Yanlış oy kullandığını söyleyen seçmene yeni pusula verilir mi?
Seçimde, seçmene iki oy pusulası verilecek. Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçimlerine ilişkin iki oy pusulası tek zarfa konulacak. Yanlış oy kullandığını düşünen ve yeni pusula isteyen seçmene yenisi verilmeyecek.
5- Yurt dışında 9 Mayıs'a kadar oy veremeyen seçmen bir daha oy kullanamaz mı?
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen için 73 ülkedeki 156 yurt dışı temsilciliğinde sandık kurulları oluşturuldu. Bu temsilciliklerde oy verme işlemi, 9 Mayıs'ta sona erecek. Bu tarihe kadar oy kullanamayan yurt dışı seçim kütüğüne kayıtlı seçmenler, 46 gümrük kapısında, 14 Mayıs 2023 Pazar günü saat 17.00'ye kadar oy verebilecek. Gümrüklerde 24 saat oy verme işlemi devam edecek.
6- Oylar hangi hallerde geçersiz sayılacak?
Oy pusulalarında yırtık, işaret veya yazı olmamasına dikkat edilecek. "TERCİH" veya "EVET" mührü dışında, pusulanın herhangi bir yerine imza atılması veya işaret konulması halinde oy geçersiz sayılacak. Oy pusulalarından başka, zarfa hiçbir şey konulmayacak, aksi halde kullanılan oy geçersiz olacak.
"EVET" ya da "TERCİH" mührü basılmayan, birden fazla ittifaka, aynı ittifakta yer almayan parti veya adaya mühür basılması halinde de oylar geçersiz sayılacak.
7- Tek zarfa atılacak iki pusuladan biri geçersiz sayılırsa diğeri de geçersiz sayılacak mı?
Seçmenler, cumhurbaşkanına ve milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki ayrı oy pusulasını aynı zarfa koyarak sandığa atacak. Önce cumhurbaşkanı seçimine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak. Zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim türüne ait olanın geçersiz olması, diğerinin geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.
8- Sadece ittifak alanı içine basılan oylar geçerli sayılır mı?
Seçmenler, "EVET" ve "TERCİH" mührünü istedikleri partiye basacak. Mührün, "siyasi partiye ayrılan alana", "hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne" veya "ittifak unvanı bölümüne taşacak şekilde, bir siyasi partiye ayrılan alana" basılması halinde, bu oy pusulaları geçerli kabul edilecek.
Sonuçlar, sayım döküm cetvelinde o siyasi partinin cetveldeki sütununa işaretlenecek. Pusulada yalnız ittifak alanı içerisine mührün basıldığı her durumda, bu oy pusulaları da geçerli kabul edilecek ve sayım döküm cetvelinde ittifakın "ortak oyları" sütununa ayrı ayrı işaretlenecek. İttifak içindeki siyasi partinin ortak oylardan gelen payı, partilerin oy oranlarına göre yapılacak hesaplamayla dağıtılacak.
9- Sandık kurulları kaç kişiden oluşacak?
Seçimlerde oyların kullanılması, sayılması ve tutanağa geçirilmesinde 5'i siyasi parti temsilcisi olmak üzere 7 kişilik sandık kurulu görevli olacak. Seçim günü oy verme süresinin 17.00 itibarıyla dolmasıyla sandık kurulu başkanı tarafından sandıklar açılacak ve oyların sayılmasına başlanacak.
10- Seçim sonuçlarının güvenliği ve denetlenmesi nasıl sağlanıyor?
YSK, seçim sonuçlarının, ilçelerden hızlı ve güvenli bir ortamda merkeze aktarılması, sandık sonuç tutanakları ile seçim sonuçlarının siyasi partilerle eş zamanlı paylaşılması, seçimlerin hızlı, sağlıklı, ekonomik, şeffaf ve denetlenebilir biçimde gerçekleştirilmesi için 2007'den bu yana kısa adı SEÇSİS olan Seçim Bilişim Sistemi'ni kullanıyor.
11- Oy kullandığım sandığın sonuçlarını görebilir miyim?
Sandık sonuçları, sandık kurulu tarafından tutanak altına alınacak, ilçe ve il birleştirme tutanakları da siyasi parti temsilcilerinin huzurunda düzenlenecek, birer örnekleri parti temsilcilerine verilecek ve vatandaşların göreceği şekilde de asılacak.
Ardından ilçe seçim kurullarında SEÇSİS'e girilen veriler doğrudan YSK'ya ulaşacak, eş zamanlı olarak da siyasi partilerle paylaşılacak. Seçim sonuçlarının kesinleşmesinden sonra tüm sandık sonuçları ve ıslak imzalı tutanaklar YSK'nın internet sitesi üzerinden vatandaşların erişimine açılacak.
12- Basın yayın kuruluşları seçim gecesi sonuçları saat kaçtan itibaren açıklayabilecek?
Seçim günü bütün yayınlar, saat 21.00'den sonra serbest olacak, ancak YSK tarafından gerek görülmesi halinde saat 21.00'den önce de yayınların serbest bırakılmasına karar verilebilecek.
13- Cumhurbaşkanı seçimi ilk oylamada biterse sonuçlar ne zaman açıklanır?
Bu durumda YSK, cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçlarını seçim günü saat 23.59'a kadar ilan edecek.
14- Cumhurbaşkanı seçimi ikinci oylamaya kalırsa süreç ne olacak?
İlk oylamada geçerli oyların salt çoğunluğu sağlanmadığı takdirde seçim ikinci oylamaya kalacak. İlk seçimde en çok oy alan iki aday, 28 Mayıs'ta yapılacak ikinci oylamada yarışacak.
15- İkinci oylamada seçmenler nerede oy kullanacak?
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kalması halinde seçmenler, aynı seçmen bilgi kağıdı ile ilk seçimde oy verdikleri sandık alanlarında oylarını kullanacak.
AA