Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan onca uyarıya ve bilgilendirmeye rağmen hala birçok vatandaşımız, kurumun sağlamış olduğu sosyal yardımları ya unutuyor yada alacağını bilmiyor. Bu yazımda kurumda en çok unutulan, alınmayan ödemelerin neler olduğunu, müracaat şeklini, nereye müracaatta bulunacağınızı ve zaman aşımından bahsedeceğim.
Çeyiz Parası
Halk arasında çeyiz parası olarak bilinen evlenme yardımı, SGK tarafından anne-babasının vefatı sunucu ölüm-yetim aylığı alan kız çocuklarına evlenmeleri sebebiyle kesilen aylıklarının, 24 aylık tutarı kadarının peşin ödenmesidir. Bu yardımdan faydalanmak isteyenler öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na yazılı beyanda bulunması gereklidir.
Evlenme yardımından anne veya babasının vefatı sonucu ölüm-yetim aylığı alan kız çocukları faydalanabilir. Aynı durumda olan erkek çocuklarının böyle bir hakkı yoktur. Evlenme ödeneğinden faydalanmak için ölüm-yetim aylığı alırken evlenmiş olmak gerekir. İkinci evliliğini yapacak olan kimseler bu yardımdan yararlanamazlar. Çünkü bu yardımdan faydalanmanın temel esası ilk defa evlenmiş olmaktır. Evlenme yardımı için bir yaş sınırı da yoktur.
Başvuruda bulunmak isteyenler Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüklerine Evlenme Ödeneği talep dilekçesi ile müracaat edebilirler.
Cenaze Yardımı
Cenaze yardımından yararlanmak için vefat eden kişi adına en az 360 gün prim ödenmiş olması gereklidir. Cenaze ödeneği alabilmek için, hak sahiplerinin ölüm tarihini gösterir bir dilekçe ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurmaları gerekir. Nüfus kayıtlarına ölüm tarihi işlenmemiş ise başvuru esnasında kişinin ölüm belgesi gereklidir. Başvuru esnasında öncelik eş ve çocukların, yok ise anne-baba veya kardeş başvuru yaparak bu ödemeden faydalanabilir. 2018 yılı için cenaze yardımı 594,00TL’dir.
Süt Parası
Emzirme ödeneği bilinen adı ile süt parası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve genel Sağlık Sigortası kanununun 16’ncı maddesine göre düzenlenmiş olup doğumdan önce bir yıl içerisinde 120 gün prim ödemesi bulunan kişiye sosyal Güvenlik Kurumu tarafında bir defaya mahsus ödeme yapılır. Bu ödeme sigortalı olmayan karısı doğum yapan erkeğe de verilir. Doğum tarihinden önce resmi nikahlı olmak koşuluyla. 2018 yılı için ödenen emzirme ödeneği 149,00TL’dir. Müracaat için doğum belgesi ile Sosyal Güvenlik Kurumu Müdürlüklerine başvuruda bulunabilirsiniz.
Doğum İzni Parası
Kadın sigortalılar doğum yaptıklarında, doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplamda 16 haftalık iş görmezlik raporu alırlar. Bu süre zarfında çalışmadıklarından dolayı 112 günlük iş görmezlik ödeneği Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenir. Yapılan ödemeleri www.turkiye.gov.tr adresinden kontrol edebilirsiniz. 2018 yılı için asgari ücretli çalışan bir annenin Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alacağı rakam 5.051,20TL’dir.
Yolluk Ödemesi
Sosyal Güvenlik Kurumu’nda en fazla unutulan ödemelerden birisi de yolluk ödemesidir. İnsanların hastalık halinde yaşadıkları telaşla bu para akıllarına genellikle gelmez. Oysa ki Sosyal Güvenlik Kurumu, ‘’ Genel Sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin müracaat ettikleri sözleşmeli sağlık hizmet sunucusunda yapılan hekim veya diş hekiminin muayenesi veya tedavisi sonrasında gerekli tesis veya cihazlarının veya ilgili branş uzmanının bulunmaması gibi tıbbi ve zorunlu nedenlerle yerleşim yeri dışındaki sağlık hizmeti sunucusuna sevk yapılması durumunda, yol giderlerinin tamamını ödemektedir.’’
Yerleşim yeri dışındaki sağlık hizmet sunucusuna sevk edilen, ancak yapılan tedavilere rağmen vefat eden kişilerin cenaze nakline ilişkin giderler de kurum tarafından karşılanmaktadır.
Yapılan ödemelerden faydalanmak için sevk evrakınıza istinaden yapmış olduğunuz yol masraflarını gösterir belge ile sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlükleri’ne veya Sosyal Güvenlik Merkez’lerine müracaat etmeniz gerekir.
Toplu Prim İadesi
Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim ödemesi yapıp, emeklilik için yaş şartını tamamladığı halde gerekli sayıda prim ödeme günü bulunmayanlar dilerlerse ödemiş oldukları primlerini geri alma hakkına sahiptirler. Emekli olamayacaklar için dilekçe ile sosyal Güvenlik Kurumu’na başvuruda bulunarak bu primlerin iadesini alabilirler.
İş Görmezlik Ödeneği
Çalışma hayatı boyunca iş görmezlik raporu almayan kişi yok denecek kadar azdır herhalde. En basit soğuk algınlığı şikâyeti ile gittiğimiz doktor da bile 3-5 gün istirahat raporu yazılmaktadır. İşte bu yazılan istirahat raporlarının 2 günlüğünü Sosyal Güvenlik Kurumu ödeme yapmıyor. Ama 2 günün üzeri alınan tüm raporlar için kurum ödeme yapmaktadır. Birçoğumuz ya haberi olmayarak yada 3-5 günlük ödeme için kim uğraşacak diyerek önemsemeyerek bu paraları almamaktayız. Sosyal Güvenlik Kurumu 2018 yılı için ayakta tedaviler için alınan iş görmezlik raporlarına günlük 45,10TL, yatarak tedaviler için alınan iş görmezlik raporlarına ise günlük 33,82TL ödeme yapmaktadır. Yazmış olduğum rakamlar asgari ücret ile çalışan bir işçi için geçerlidir. Yüksek maaş ile çalışıyor iseniz alacağınız rapor bedeli de artmaktadır.
Yazımda belirtmiş olduğum bütün bu ödemeleri Sosyal Güvenlik Kurumu, sosyal devlet anlayışının gereği vatandaşlarına ödeme yapmaktadır. Ama bilinçsizce veya unutarak bu ödemelerin birçoğu alınmamaktadır. Bu ödemeler için 5 yıl içerisinde başvuruda bulunabilirsiniz. Zaman aşımı süresini geçirmeden başvuruda bulunarak Sosyal Güvenlik Kurumu’nun sosyal yardımlarından faydalanmanız dileğiyle.
