Keleşer, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve Savunma Sanayii Başkanlığı işbirliğiyle Eti Maden ve SSTEK şirketlerinin ortaklığında kurulan Bandırma Bor Karbür Üretim Tesisi'yle ilgili bilgi verdi.
Bandırma'daki tesislerde bor cevherini borik aside (etkisi az, beyaz, sedef görünümde bir madde, asit borik) çevirdiklerini aktaran Keleşer, "Bandırma'mız bizim normal, klasik borik asit dediğimiz ürünleri de ürettiğimiz bir yer. Bu tesislerde görmüş olduğunuz tonu 120-150 dolar olan bor cevherini borik aside çeviriyoruz. Katma değerini bire yedi, bire sekizlere getiriyoruz ve 1100-1200 dolarlara çıkıyoruz." diye konuştu.
Tesiste, borik asidi petrokok (ısıl değeri yüksek, katı yakıt) ve grafitle (bir karbon minareli) karıştırarak bor karbür tozu elde edeceklerini aktaran Keleşer, şunları kaydetti:
"Bu bor karbür tozundan da zırh, roket nozulu (kimyasal reaksiyon sonrası açığa çıkan yüksek sıcaklıktaki gazların atılmasının sağlandığı yer), kumlama nozulu (basınçlı hava ile kum püskürtme işleminde kumlama hortumunun ucuna takılan ve aşındırıcı granülün istenilen şekilde ve miktarda püskürtülmesini sağlayan kum püskürtme memesi), yenilenebilir enerjilerde kullanılan malzemeler yapılıyor. Burada da tonu 35-45 bin dolara gelmiş bir üründen bahsediyoruz. Yani tonu 120-150 dolardan 1000-1200 dolara, 35-45 bin dolara gelen bir üründen bahsediyoruz. Değerini bire 7, bire 300 kat artırmış oluyoruz."
Keleşer, bor karbür tesisinde yılda 1000 ton üretim gerçekleştireceklerine işaret ederek, "Bu 1000 tonluk üretim ile zırh, kumlama nozulu, roket nozulu, takım tezgah ucu yapılacak. Dünyada yaklaşık bu pazarın 60 milyar dolar olduğunu düşünün ve biz o sektöre girmiş olacağız. Dünyanın klasik bor ürünleri 4 milyon ton, iki milyar dolarlık bir pazar. 2022 yılında Eti Maden bu pazardan 2,674 milyon ton bor satışı yaparak yaklaşık 1,321 milyar dolar aldı, toplamda 2 milyar dolardan. Yüzde 63 pazar payına sahip olduk ama bu taraftan bor karbürün sektörlerdeki pazarı 60 milyar dolar. Artık Türkiye'miz böyle bir pazara açılıyor. Biz halihazırda bor karbür üreteceğiz, bor karbür son ürünleri yurt dışı firmalarının üretimiyle gerçekleşecek veya bizim firmalarımız, Türk firmalarımız..." değerlendirmesinde bulundu.
Keleşer, bor seramik pazarına doğru bir yönelimleri olduğuna da değinerek, şöyle devam etti:
"Mesela şöyle düşünün, takım tezgahı ucu 1,25 gram, 1,5 dolar. Tona çevirdiğimizde tonu 1,2 milyon dolar. Yani onu 120-150 dolardan 1000-1200 dolara, bor karbür tozu olduğunda da 35-45 bin dolarlara, burada görmüş olduğunuz takım tezgahı ucunda 1,2 milyon dolara geliyorsunuz. Roket nozulu yapıyorsunuz, 241 gram, 1000 dolar, tonu 4,1 milyon dolara geliyor. Bilmem anlatabiliyor muyum yapmak istediğimizi? Bizim o 2 milyar dolarlık bor klasik pazarından daha yüksek katma değerli, uç ürünlü bor seramik pazarına doğru bir yönlenmemiz var. Çok değerli bizim için. Türkiye'de 2023 yılında, Cumhuriyetimizin 100'üncü yılında ilk defa bordan bir değer zincirini tamamlayacağız. Cevher bizde, borik asit bizde, bor karbür tozu bizde ve zırh da yapacağız."
Bor karbür üretiminin özellikle savunma sanayisi ve uzay havacılıkta ülkeye sunacağı katkıya ilişkin de Keleşer, "Bu bahsetmiş olduğumuz ürünlerin yüzde 100'e kadarı bor karbür. Bor karbür borik asitten, o da bor cevherinden yapılıyor. Dünyanın en kaliteli, en iyi bor cevheri bizde. Bahsettiğimiz ürünleri en kaliteli, en iyi yapmak isteyenlerin Türkiye'nin borunu kullanması gerekiyor. Yani bundan faydalanmamamız mümkün mü? O yüzden heyecanlı bir proje." ifadelerini kullandı.
AA
