Anadolu’nun Türkler tarafından iskânında, velî adıyla bilinen sufi şahsiyetler önemli bir tarihî ve sosyolojik yere sahiptir. Sufi çevrelerin tarihi, sadece belli tarikat ve tekkelerle sınırlı olmayıp neredeyse geçmişteki toplumsal kesimlerin tamamını ilgilendiren bir konudur. Bu olgunun, geçmiş kültür hayatımızdaki toplumsal kesimlerin her birinin sıradan yaşantılarından, belli olaylar karşısındaki tavır alışlarına kadar her alanda etkili olduğu söylenebilir. Bundan dolayıdır ki; gerek tarikat çevrelerinde gerekse halk nezdinde toplumun dünyaya bakışı ve ortak değerlerin belirlenmesinde bu şahsiyetler önemli bir yer tutmaktadır. Dolayısıyla devrin sosyal kurumları olan tekkeler etrafında oluşmuş grupları irşat eden olağanüstü/kutsal güçlere sahip olduklarına inanılanvelî şahsiyetlerin hayatının bütün yönleriyle ele alınması gerekmektedir. (1)
Haydi öyleyse bugün Hacım Sultan’ı Ziyaret edelim… Sevelim sevilelim bu dünya kimseye kalmaz demişti Yunus. Bırakın seni beni biz olalım bu yolda öyleyse…
Hacım Sultan 1305 yılında Uşak'a gelmiş ve Hacım Köyünün olduğu yere yerleşerek şeyhi Hacı Bektaş Veli'nin izinde tarikatı temsil etmiştir.
Hacım Sultan'ın türbesi de Uşak'ta Hacım Köyü'ndedir. Selçuklu mimarisinin özelliklerini bütün hatlarında taşıyan türbe, manevi değerlere önem verenlerin sık uğradıkları yerlerden biri olmuştur. Tek kubbesi ve geniş bahçesiyle Hacım Sultan Türbesi, Ege Bölgesi'nin en önemli kültür varlıklarından biridir. Hacım Sultan’ın varlığının en büyük delili elbette ki eserleridir. Birazcık bilimsel bilgi vermek elzem oldu burada çünkü Hacım Sultan hakkında araştırma yapmış önemli ve kıymetli şahsiyetler vardır onların eserlerinden bazı alıntılar yaptım işte bir paragraf;
Hacım Sultan Vilâyetnâmesi'nin, büyük bir ihtimalle Hacım Sultan'ın başhalifesi Derviş Burhan (Burhan Abdal) tarafından Hacı Bektaş Vilâyetnâmesi'nden en az yirmi otuz yıl önce ve en geç XV. yüzyılın ortalarında yazıldığı, Hacı Bektâş-ı Velî ile ilgili şifahî gelenekleri kendi menâkıbnâmesinden de önce yazıya geçiren ilk metnin de bu olduğu söylenebilir. Bu metin günümüze ulaşmasaydı Hacım Sultan'ın hayalî bir şahsiyet olduğu düşünülebilirdi. Çünkü konar göçer Türkmen oymakları içinde faaliyet gösteren sûfîlerin, önemli hadiselere karışmadıkları sürece genellikle dönemin şehirlerde yazılan eserlerinde yer almaları zordu. Bu bakımdan eser onun hakkında başvurulacak yegâne kaynak durumundadır.
Yine bazı kaynaklarda Ahmet Yesevi’nin nefesinin Anadolu’ya açılan kollarından bir tanesi olduğu yazılıdır, Hacım Sultan’ın.
Hacım Sultan Vilâyetnâmesi'nde Hacım Sultan da tıpkı Hacı Bektâş-ı Velî gibi on iki imam soyundan bir seyyid olarak gösterilir. Esere göre Hacım Sultan, onuncu imam Ali en-Nakī'nin torunu ve Şahzâde Hüseyin'in oğludur. Bununla beraber "doksan dokuz bin Türkistan evliyasının pîri" Hâce Ahmed Yesevî'nin müridlerindendir. Ahmed Yesevî Hacı Bektaş'ı Rum diyarına (Anadolu) halife olarak gönderdiği zaman yanına Hacım Sultan'ı da katar (Hacı Bektaş Vilâyetnâmesi'ne göre ise Hacı Bektaş Rum'a yalnız gider). Bunlar önce hacca gider, dönüşte Anadolu'ya gelirler. Hacı Bektaş'ın yanındaki uzun müridlik yıllarından sonra bir gün şeyhi kendisine "cihâz-ı fakr" denen taç, hırka, alem, seccade ve sofra verir; beline mürşidlik alâmeti olan kendi bâtın kılıcını kuşatıp (Uşak bölgesine) gönderir. (2)
Bazı kaynaklarda neden Kolu Açık olarak bilindiği üzerine yazılar mevcut.
Bektaşî Veli’nin Halifelerinden Kolu Açık Hacım Sultan (Meğerdir ki erenlerin safâ-yı nazarın almış gayet kutlu er idi. Girçek yegâne server idi. Hâlin doldurmış ve menzil merâtib kat’ itmiş, keşf-i kerâmete, velâyete irişmiş ‘azîz idi. Bir gün Hünkâr ana nazar idüp bâtın kılıcın virdi, eyitdi: “Bu meydanda celâdlığın sana virdik. Lâkin bizden mualetsiz bir iş itmeyesin. Yohsa sana ziyanım dokunur” didi. Pes ol dahi kabul idüp miskinlik eyledi. Taşra çıkıcak gördi kim meydanın saka katırına meşk urmuşlar, mutbağa su getürürler. Gönlünden eyitdi: “Erenlerin bana sundığı kılıcı şu katıra urayım, sınayım” diyüp bir kerre saldı. Derhal iki pâre oldı. Bu hâli gören kimseler Hazret-i Hünkâr’a haber virdiler. Mübarek dehânından öyle nefs geldi kim “Kolı çolak olsun” didi. (3)
Çok şey yazılır elbette Hacım Sultan için lakin söz sultanının yanında sözü çok uzatmak da olmaz elbette. Bir kadın olarak yorumlayacak olursam Hacım Sultan türbesi insana huzur ve manevi bir yükseliş veriyor. Özellikle hemcinslerimin mutlaka görmesi gereken yerlerin başında geliyor burası. Kendinizi hem çok değerli bir o kadar da özgür hissediyorsunuz dertlerinizi anlatıyorsunuz cevabını elbette Allah’tan bekliyoruz lakin bu hak yolunun erenlerinin selamları her daim özeldir.
Hacım Köyü;
Hacım Köyü’ne girişte o manevi huzuru zaten hemen alıyorsunuz Çilehane ile Türbenin arası çok uzak değil Hacım Sultan Çeşmesi ve Kuyusu sizi Meydan da karşılıyor. Hacım Köyü’nün insanları hepsi samimi bir şekilde size yardımcı olmak istiyorlar. Köy Muhtarlığı Hacım Sultanla ilgili çeşitli projeler yapıyor. Türbe de hiç ücret almadan ve karşılığını Allah’tan beklediklerini söyleyen insanlar temizlik yapıyorlar zaman zaman. Ayrıca Uşak İli İçin çok önemli bir yere sahip olan Hacım Sultan için Cumhurbaşkanlığı Kararıyla Kurulan Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı başta olmak üzere Uşak Valiliği ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve tabiî ki Hacım Köyü sakinleri çeşitli dikkate değer çalışmalar yapıyorlar. Umulur ki Hacım Sultan’ın Menkıbelerine mazhar oluruz onun yolunda hakkı üstün tutan erenler bu topraklarda her daim olacaktır. Hacım Sultan Türbesine çok yoğun olmamakla birlikte sürekli bir ziyaretçi giriş çıkışı da olduğu gözlemlenmiştir. İnsanların manevi arınmaları ve Kamil insan olma yolunda mutlaka ziyaret etmesi gereken yerlerden birisi olduğu aşikardır. Bir başka çalışmamızda görüşmek üzere esen kalın. Hak yolundan ayrılmayın…
Uşak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünce Uşak-Sivaslı Yol çıkışına Hacım Sultan tabelası yapılmış kavşakta çok isabetli olmuş
13 Km olarak ölçüm yapılmış çok yakın merkeze.
Manevi Huzur Yeri “Hacım Türbesi”
Çevre düzenlenmesi gayet başarılı ve temiz, hoş ve çok naif bir yer.
Kaynakça:
HACI BEKTAŞ-I VELÎ’NİN HALİFELERİNDEN HACIM SULTAN’IN HAYATI Salih GÜRERER.
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
KOLU AÇIK HACIM SULTAN MENKIBESİ Dr. Doğan KAYA .