Açıklamada, kolorektal kanserlerin (KRK) dünyada ve Türkiye'de yaygın görülen kanser türlerinin arasında yer aldığı belirtildi. Türkiye Birleşik Veri Tabanına göre, Türkiye'de bu kanser türlerinin hem erkeklerde hem de kadınlarda 3. sırada yer aldığının altı çizildi, Avustralya ve Yeni Zelanda, Avrupa ve Kuzey Amerika'da görülme sıklığının Asya ve Afrika bölgelerine göre daha yüksek olduğu kaydedildi.
Konu ile ilgili yapılan yazılı açıklamada; "Bu coğrafi farklılığın önemli etkenlerinin; beslenme tarzı, çevresel maruziyet ve genetik yatkınlık olduğu düşünülmektedir. 40 yaşın altında KRK nadirken, 40-50 yaştan sonra görülme sıklığı artmaya başlamaktadır. KRK vakalarının %85’i 50 yaş ve üzerindedir." denildi.
İl Sağlık Müdürlüğü KRK kanserinin nedenlerinin ne olduğu kesin olarak bilmemesine dikkat çekerek risk faktörlerini şu şekilde sıraladı;
* Ailede benzer kanser öyküsü bulunması
* Alkol kullanımı
* Diyabet ve insülin direnci varlığı
* Kolesistektomi
* Aşırı kilolu veya obez olmak
* Fiziksel olarak aktif olmamak
* Fazla miktarda işlenmiş gıda veya kırmızı et tüketimi
* Sigara dâhil tütün ürünlerinin kullanımı
* İleri yaş
Erkekler Daha Yüksek Riskli
Açıklamada ölüm ve insidans oranlarının erkeklerde daha yüksek olduğu belirtilirken, Enfeksiyon, hemoroid, irritabl bağırsak sendromu veya inflamatuar bağırsak hastalığında da benzer şekilde izlenebildiği söylenen belirtiler, kolorektal kanserin de habercisi olabileceği belirtildi. Gösterilen belirtiler şu şekilde sıralandı;
* Dışkının koyu kahverengi veya siyah görünmesine neden olabilecek kanın varlığı
* Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikâyeti
* Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı
* Güçsüzlük ve yorgunluk
*Bağırsak alışkanlıklarında ishal-kabızlık gibi değişikliklerin meydana gelmesi ve bu değişikliklerin birkaç günden uzun sürmesi
* Bağırsakta tam boşalmama hissi
* Parlak ya da koyu kırmızı kanla karakterize rektal kanama
Kanser Taraması Önemli
Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada; belirtilerden bazılarının görülmesi halinde doktora başvurlaması gerektiğinin altı çizilirken, diğer kanserlerde olduğu gibi kolon kanserlerinin de iyice büyüyene kadar belirti vermediklerine dair bilgiler kaydedildi.
Amacın, kanserde henüz belirti yokken tümörü ortaya koymak olması gerektiğine vurgu yapıldı. Belirtiler gelişmeden önce bir kişinin kanser için taranmasının poliplerin ve kanserin erken tanınmasında yardımcı olduğunun önemine değinildi ve eklendi; "Tüm bu sebeplerden dolayı 50 yaş üstündeki kişiler izlenmeli ve kolorektal kanser riski artmış olan kişiler daha erken tarama programına alınmalıdır."
Sağlıklı Yaşam İçin
Kolorektal kanserini önlemek için atılması gereken en önemli adımlardan birinin tarama olması ile birlikte aşağıdaki sağlıklı yaşam davranışlarını uygulamanın da sadece kolorektal kanserinden korunmada değil birçok kanserden korunmada için önemli olduğunun altı çizildi :
* Posa içeriği yüksek besinlerin tüketimi artırmak. Posa içeriği en yüksek besinler sırasıyla; kuru baklagiller, tahıllar, sebze-meyvelerdir.
*Günde 30-60 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite
* Sigara ve alkol kullanmamak.
*Sağlıklı kiloda kalmak ve bunu sürdürmek
* Taze meyve ve sebze ağırlıklı beslenmek.
* Kırmızı ve işlenmiş et tüketimini sınırlandırmak ve daha fazla taze sebze, meyve ve tam tahıl ürünü tüketmek.
Değişmez Risk Faktörleri;
Kolorektal kanserin değiştirilemez risk faktörlerinin de olduğu belirtilerek şu şekilde listelendi;
* Ailede kalın bağırsak polipleri veya kalın bağırsak kanseri öyküsünün olması
*Kalıtsal bir sendromun varlığı (Lynch Sendromu, adenomatöz ve hamartomatöz polipozis sendromları vb)
* Tip 2 diyabet hastası olunması
* Akromegali varlığı
* Böbrek transplantasyonu geçirmiş olmak
* Androjen yoksunluğu tedavisi almış olmak
*Kistik fibrozis varlığı
*Abdominopelvik radyasyon öyküsünün olması.
* Cinsiyet (hem insidans hem de ölüm oranları erkeklerde kadınlara göre önemli ölçüde
daha yüksektir.)
* Irk ve etnik köken
*Kişide kalın bağırsak poliplerinin veya kalın bağırsak kanseri öyküsünün bulunması
*Kişide inflamatuvar bağırsak hastalığı (Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı) öyküsünün varlığı
Yapılan açıklamada taramalar kapsamında Uşak'ta tüm Aile Sağlığı Merkezlerinde 50-70 yaş arasında kadın ve erkek nüfusa; kalın bağırsak kanseri taraması gaitada gizli kan kiti yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir şekilde 2 yılda bir ücretsiz olarak yapıldığı belirtildi ve şu şekilde devam edildi; " 50 yaşından sonra her 10 yılda bir de kolonoskopi önerilmektedir. Siz değerli vatandaşlarımızı bu testi yaptırmaya davet ediyorum. Hayatınız bizim için değerlidir. Unutmayın, Erken Teşhis Hayat Kurtarır. "
