Yaklaşık 300 çeşit ahtapottan biri olan "bayağı" ahtapot türü, Akdeniz'den İngiltere'nin güney kıyılarına, Batı Atlantik'ten Doğu Atlantik kıyılarına kadar geniş bir coğrafyada görülüyor.
Yaşamları boyunca bir kez çiftleşen bayağı ahtapotlar, özellikle kuluçka dönemindeki içgüdüsel davranışları, yaşadığı kovuğun duvarlarına astığı on binlerce yumurtaya karşı sergiledikleri korumacı tavırla dikkati çekiyor.
Anne ahtapotlar, 40-55 gün süren kuluçka süresince çoğunlukla avlanmak için bile dışarı çıkmıyor, bu dönemi besinsiz tamamlıyor. Yavruların yumurtadan çıkmasının ardından ahtapot, annelik görevini tamamlıyor. Fedakar anneler, genellikle besinsiz kalma sebebiyle yavrularını gördükten sonra hayata veda ediyor.
İzmir'in Karaburun ilçesi açıklarında, bir bayağı ahtapotun kuluçka dönemi kayda alındı. Görüntülerde denizin 12 metre derinliğindeki kovuğa yumurtasını bırakmış bir anne ahtapotun üzüm salkımı şeklinde yerleştirdiği yumurtalarını koruma çabası yer alıyor.
Yumurtaların bulunduğu kovuğun önünü taş ve kumla kapatan ahtapot, açık bıraktığı bir delikten kovuğa taze su girişi sağlıyor. Dışardan gelecek tehlikelere karşı sürekli kovuk girişini gözetleyen ahtapot, başka bir deniz canlısı yaklaştığında kovuğundan çıkmadan su püskürterek ve kollarını hareket ettirerek onları savuşturuyor.
Anne ahtapotlar, 40-55 gün süren kuluçka süresince çoğunlukla avlanmak için bile dışarı çıkmıyor, kuluçka süresini besinsiz tamamlıyor.
Hayatında sadece bir kez yumurtlayan ahtapot, yavrularının yumurtadan çıkmasının ardından annelik görevini tamamlıyor. Anne ahtapotlar, genellikle besinsiz kalma sebebiyle yavrularını gördükten sonra hayata veda ediyor.
- "Yumurtaların var olmalarını sağlıyorlar"
Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alp Salman, AA muhabirine, ahtapotların yaşam döngülerinin kuluçka döneminin ardından sona erdiğini söyledi.
Ahtapotların genelde kovuklarda, taşlarda ve mağaralarda yaşadığına değinen Salman, şunları kaydetti:
"Anne ahtapot kıyıya kış mevsiminde üremek için yaklaşıyor. Bahar mevsiminde yuvasını yapıyor ve hazır olduğunda bulunduğu kovuğa yumurtalarını bırakıyor. Yumurtaların başında bekleyen anne ahtapotlar üzerlerine herhangi bir mikroorganizmanın yapışmaması için hem 'sifon' denilen hava kanalıyla kovuğu sürekli havalandırarak hem de kollarıyla temizleyerek yumurtaların var olmalarını sağlıyor. Kuluçka süresince beslenmedikleri için yumurtalardan yavru bireyler çıktıktan sonra annenin vücudu artık iyice yumuşuyor. Sonrasında da ölüyor."
Ahtapotların, büyüklüklerine göre yaklaşık 80 bin ila 150 bin yumurta bıraktığını anlatan Salman, bunlardan ancak yüzde 2'lik kısmının yaşam şansının olduğunu dile getirdi.
Dalış eğitmeni Hamdullah Aras ise sürekli dalış yaptıkları için ahtapotların davranışlarını gözlemleme fırsatı bulduklarını ifade etti.
Ahtapotların her yıl su sıcaklıklarına göre hareket ederek kovuklarını hazırladıklarını ve yumurta bıraktıklarını anlatan Aras, "Ahtapotlar hassas ve ürkek canlılar. Özellikle yumurtadayken. Kendisini yumurtalarını savunmak için hayatta tutuyor. Yumurtaları çıktıktan sonra da ölüyor. Bu nedenle daha dikkatli olmalıyız." ifadelerini kullandı.
AA